فهرست مطالب
فرانچایز چیست؟
چرا فرانچایز؟
معایب فرانچایز: آیا فرانچایز همیشه بهترین گزینه است؟
مراحل انتخاب یک فرانچایز موفق
مدل‌های مختلف فرانچایز
جمع‌بندی
مقدمه:
آیا تا به حال به این فکر افتاده اید که بتوانید یک کسب‌وکار را بدون نیاز به شروع از صفر و بدون عبور از تمامی چالش‌های اولیه و حداقل ریسک سرمایه گذاری راه‌اندازی کنید؟ اگر جواب شما مثبت باشد، فرانچایزینگ آن چیزی است این خدمات را به شما ارائه می‌دهد؛ روشی مطمئن و کارآمد برای ورود به دنیای کسب‌وکار با استفاده از تجربیات موفق برندهای شناخته‌شده. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق فرانچایز، مزایا، چالش‌ها، و نکات مهم برای انتخاب یک فرانچایز موفق بپردازیم.
فرانچایز چیست؟
فرانچایز به زبان ساده:
فرانچایز یا نشان سپاری مدلی از توسعه کسب‌وکار است که در آن یک برند یا همان نام تجاری، که در فرانچایز آن را با نام فرانچایزور (نشان سپار) میشناسیم، به افراد یا کسب‌وکارهای دیگرکه به آنها فرانچایزی (نشان‌پذیر) گفته می‌شود، اجازه می‌دهد که تحت نام تجاری و با استفاده از محصولات و خدمات آن شرکت، کسب‌وکار مشابهی را راه‌اندازی کنند. به‌عبارت‌دیگر، شما به‌جای شروع از صفر و ایجاد یک برند جدید، از نام و اعتبار یک برند معتبر استفاده می‌کنید و با رعایت مقررات و استانداردهای آن برند، کسب‌وکار خود را مدیریت می‌کنید. این روش برای کسانی که به دنبال ریسک کمتر و استفاده از تجارب موفق هستند، یکی از بهترین گزینه‌هاست.
چرا فرانچایز؟
همه کارآفرینان میدانند که راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید با چالش‌های زیادی همراه است. از تولید یک محصول یا خدمات گرفته تا جذب مشتری و تبلیغات، هر مرحله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و صرف هزینه و زمان بسیاری است. اما با بهره‌وری از فرانچایز، شما می‌توانید این مسیر را کوتاه‌تر کنید. دلایل بسیاری وجود دارد که چرا مدل فرانچایز میتواند بهترین انتخاب برای کسانی باشد که می‌خواهند وارد دنیای کسب‌وکار شوند:
1- ریسک کمتری دارد؛
راه‌اندازی یک کسب‌وکار از صفر همیشه با ریسک‌های بزرگ همراه است. آیا محصول شما اعتماد مشتری را جلب خواهد کرد؟ با توجه‌به بودجه مد‌نظر شما، آیا می‌توانید از پس هزینه‌های بازاریابی و تبلیغات بربیایید؟ در فرانچایزینگ، شما از تجربه و موفقیت‌های یک برند شناخته‌شده استفاده می‌کنید، به همین دلیل ریسک شکست بسیار کمتر است. برندهای بزرگ تمامی چالش‌های اولیه را پشت سر گذاشته‌اند و شما از روز اول با نام و اعتبار آنها وارد بازار می‌شوید.
2- همراهی و پشتیبانی مداوم دارد؛
یکی از بزرگ‌ترین مزایای فرانچایزینگ پشتیبانی مداوم در تمام مراحل است و شما در این راه تنها نیستید. فرانچایزورها بنا بر تعهد خود به شما آموزش‌های لازم را می‌دهند و در تمام مراحل راه‌اندازی و مدیریت کسب‌وکار از شما پشتیبانی میکنند. این پشتیبانی شامل آموزش‌های اولیه، راهنمایی در مورد بازاریابی، مدیریت مالی، و حتی نحوه برخورد با مشتریان است. بسیاری از برندهای موفق یک تیم پشتیبانی اختصاصی دارند که به فرانچایزی‌ها کمک میکنند تا در هر مرحله از مسیر موفقیت به بهترین نحو عمل کنند.
4- از اعتبار برخوردار است؛
اعتباری که برندهای بزرگ به دست آورده‌اند حاصل سال‌ها وقت و هزینه‌ای است که صرف شده تا اعتماد مشتریان را جلب کنند. به همین دلیل، زمانی که شما از یک برند معتبر فرانچایز دریافت می‌کنید، از همان ابتدا به مشتریانی دسترسی دارید که به این برند اعتماد دارند. این امر به شما کمک میکند که سریع‌تر به سوددهی برسید و نیازی به صرف هزینه‌های زیاد برای جذب مشتری و جلب اعتماد آنها به کسب‌وکار جدید خود نداشته باشید.
5- بازاریابی و تبلیغات را به طور حرفه‌ای انجام می‌دهد؛
یکی دیگر از مزایای استفاده از مدل فرانچایز این است که شما می‌توانید از کمپین‌های تبلیغاتی و بازاریابی حرفه‌ای برند مرجع بهره‌مند می‌شوید. فرانچایزورها معمولاً بودجه‌های قابل‌توجهی برای تبلیغات و بازاریابی دارند که باعث می‌شود کسب‌وکار شما از همان روزهای اول به مراتب بهتر دیده شود. شما نیازی به طراحی استراتژی‌های بازاریابی یا اجرای کمپین‌های تبلیغاتی جدید ندارید، چرا که برند مرجع تمام این مسیر را از پیش پیموده و برای شما نیز انجام خواهد داد.
معایب فرانچایز: آیا فرانچایزهمیشه بهترین گزینه است؟
با اینکه فرانچایز یک مدل توسعه کسب‌وکار بسیار موفق است، اما به طور کامل نمی‌توان گفت که همیشه و برای همه بهترین گزینه است. برای اینکه بتوانید تصمیم درستی بگیرید، باید علاوه بر مزایا، معایب احتمالی این مدل را نیز در نظر بگیری و به دقت مورد بررسی قرار دهید
1- محدودیت در تصمیم‌گیری:
یکی از چالش‌های اصلی فرانچایز محدودیتی است که شما در بسیاری از تصمیمات کسب‌وکار خود با آن مواجه خواهید شد. فرانچایزورها قوانینی را وضع میکنند که باید توسط تمامی فرانچایزی‌ها رعایت شود. این قوانین ممکن است شامل انتخاب محل، محصولات، نحوه ارائه خدمات، دکوراسیون مغازه، و حتی تبلیغات منطقه‌ای باشد. اگر شما فردی هستید که تصمیم‌گیری آزادانه در کسب‌وکار از ویژگی‌های بارز شماست، این محدودیت‌ها ممکن است برایتان چالش‌برانگیز باشد.
2- هزینه‌های مداوم:
در هنگام خرید یک فرانچایز باید به تمام جوانب آن از جمله هزینه‌های مستمر توجه خاصی داشت. خرید یک فرانچایز معمولاً نیاز به پرداخت هزینه‌های اولیه بالایی دارد. اما علاوه بر آن، پرداخت هزینه‌های مداوم مانند حق امتیاز، هزینه‌های بازاریابی و تبلیغات، و حتی هزینه‌های پشتیبانی هم گزینه‌هایی هستند که باید در نظر بگیرید. این هزینه‌ها ممکن است در طول زمان برای برخی از فرانچایزی‌ها سنگین شود.
3- وابستگی به برند مرجع:
اگرچه استفاده از نام و اعتبار یک برند معتبر میتواند به شما در جذب مشتریان کمک کند، اما این وابستگی ممکن است در برخی موارد مشکلاتی به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، اگر برند مادر با مشکلاتی مواجه شود یا محبوبیت آن کاهش یابد، این موضوع میتواند مستقیماً بر کسب‌وکار شما نیز تأثیر بگذارد. به همین دلیل، انتخاب یک برند معتبر و با سابقه‌ی خوب بسیار اهمیت دارد.
مراحل انتخاب یک فرانچایز موفق
پس از بررسی های کامل اگر به این نتیجه رسیده‌اید که فرانچایز برای توسعه کسب و کار شما مناسب است، باید مراحل انتخاب یک فرانچایز موفق را به دقت طی کنید. انتخاب درست میتواند میزان موفقیت شما را به مراتب ارتقا دهد و رضایت شما را جلب کند.
انتخاب یک فرانچایز مناسب شامل این مراحل است:
- تحقیق و بررسی
- تطبیق پذیری با بازار محلی
- میزان سرمایه‌گذاری
- مطالعه دقیق قرارداد
1- تحقیق و بررسی:
قبل از قدام به برداشتن هر قدمی در مسیر خرید یک فرانچایز، باید تحقیقات کاملی انجام دهید. بررسی سابقه‌ی برند، میزان سودآوری، تعداد شعبات، و نظرات مشتریان از جمله مواردی هستند که از بالاترین اهمیت برخوردارند. همچنین باید ببینید که برند مورد نظر شما در کدام بازارها فعال است و چه نوع پشتیبانی و آموزش‌هایی را به فرانچایزی‌ها ارائه می‌دهد. بهتر است با برخی از فرانچایزی‌های قدیمی تر صحبت کنید و تجربیات آنها را جویا شوید.
2- انطباق پذیری با بازار محلی:
انطباق پذیری با بازار محلی یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت یک فرانچایز است. هر برندی ممکن است در یک منطقه یا کشور خاص موفق باشد، اما در مناطق دیگر عملکرد خوبی نداشته باشد. باید بررسی کنید که آیا محصولات یا خدمات ارائه‌شده توسط برندی که قرار است فرانچایز آن را در اختیار بگیرید با نیازها و ترجیحات مشتریان محل و منطقه شما همخوانی دارد یا خیر. به عنوان مثال، برخی از برندهای فست‌فود ممکن است در شهرهای کوچک یا مناطقی با فرهنگ‌های خاص موفقیت چندانی نداشته باشند.
3- میزان سرمایه‌گذاری:
بررسی میزان سرمایه‌گذاری و بودجه مورد نظر شما برای خرید یک فرانچایز بسیار مهم است. میزان سرمایه مورد نیاز جهت سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید یک فرانچایز میتواند بسیار بالا باشد کخ شامل خرید امتیاز، تجهیزات، تبلیغات محلی و سایر هزینه‌های مرتبط است. قبل از هر تصمیمی باید اطمینان حاصل کنید که بودجه لازم برای شروع و حفظ کسب‌وکار را دارید. علاوه بر هزینه‌های اولیه، باید هزینه‌های جاری مانند اجاره مکان، حقوق کارمندان، و مواد اولیه را نیز در نظر بگیرید.
4- مطالعه دقیق قرارداد:
هر فرانچایز دارای قرارداد مخصوص به خود است که شرایط و ضوابط خاصی را مشخص میکند. قبل از امضای قرارداد باید آن را به دقت مطالعه کنید و بهتر از است از یک مشاور حقوقی در این زمینه کمک بگیرید و از تمامی جزئیات آن مطلع شوید. برخی از قراردادها ممکن است دارای شرایطی باشند که برای شما مناسب نباشد، مانند الزام به پرداخت هزینه‌های مداوم یا رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه. بهتر است بدانید در صورت پذیرفتن مفاد قراردادها و امضای آن تمام موارد لازم‌الاجراست و تخطی از آنها میتواند عواقبی را در پی داشته باشد.
معروفترین مدل‌های مختلف فرانچایز
برخلاف بسیاری از تصورات فرانچاز تنها منحصر به مدل تجاری آن نیست. شاید با شنیدن کلمه فرانچایز تنها رستوران‌های معروف و کافه‌های پر رفت و آمد در ذهن شما نقش ببندد. این مدل از توسعه کسب و کار در شاخه‌های مختلفی کاربرد دارد. فرانچایز ها بر اساس نوع محصول یا خدمتی که ارائه می کنند به انواع مختلفی تقسیم می شوند. بر همین اساس شکل قرارداد آنها نیز متفاوت است. بنابراین آشنایی با مدل‌های مختلف فرانچایز ضروری است.
برخی از معروفترین مدل‌های مختلف فرانچایز عبارتند از:
- فرانچایز محصول یا توزیع محصول
- فرانچایز تجاری
- فرانچایز خدمات
- فرانچایز تولیدی
- فرانچایز تبدیل
1-فرانچایز محصول یا توزیع محصول: Distribution Franchise
قرارداد های مدل فرانچایز محصول و یا توزیع محصول، به دو گونه می باشند.
- نوع اول قراردادهایی هستند که در آن فرانچایزور ، کالاهای مورد قرارداد را خودش تولید نمی‌کند بلکه آنها را از شرکت های تولید کننده مستقل دیگر خریداری کرده و یا به آنها دستور ساخت آنها را داده است و بر فروش آن توسط فرانچایزی‌ها، مطابق دستورالعمل او، نظارت می کند.
- نوع دوم قرارداد فرانچایز توزیع، قراردادهایی است که فرانچایزور (یا شخص حقوقی دیگری از جانب او) محصولی را تولید میکند و آن را به فرانچایزور می فروشد. سپس فرانچایزور محصول را به مشتری تحت برند فرانچایزی در منطقه‌ی جغرافیایی خود می‌فروشد.
2- فرانچایز تجاری Business-format franchise model
مدل فرانچایز تجاری به فرانچایزی‌ها اجازه می‌دهد تا تحت برند و سیستم‌های یک فرانچایزور فعالیت کنند. این مدل شامل تمامی جنبه‌های عملیاتی، از جمله آموزش، بازاریابی، و پشتیبانی مستمر است. فرانچایزور تمام فرآیندها و استانداردهای لازم برای موفقیت واحدهای فرانچایز را ارائه می‌دهد و آنها را پشتیبانی میکند. فرانچایز تجاری در واقع همان نوع از قرارداد فرانچایز است که بر اساس آن رستوران‌ها و کافه‌ها را در شعبات متعدد گسترش می‌دهد. این نوع فرانچایز به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که با استفاده از یک الگوی ثابت و شناخته‌شده، بدون نیاز به ایجاد زیرساخت‌های جدید، به سرعت رشد کنند و به موفقیت دست یابند.
3- فرانچایز خدمات: (Service Franchise)
در این مدل از قراردادهای فرانچایز به فرانچایزی‌ها این امکان داده می‌شود تا خدمات خاصی را تحت برند و سیستم‌های یک فرانچایزور ارائه دهند و به جای فروش محصولات فیزیکی، بر ارائه خدمات متمرکز است. در این نوع از قرارداد فرانچایز، فرانچایزور فرآیندها، استانداردها، و آموزش‌های لازم را برای ارائه خدمات مؤثر به فرانچایزی‌ها ارائه می‌دهد. این مدل از فرانچایز شامل مشاغلی مانند خدمات نظافتی، مشاوره، و آموزش است و به دلیل پشتیبانی و اعتبار برند، به فرانچایزی کمک میکند تا سریع‌تر پیشرفت کند. در شناخت بهتر این مدل می‌توان به مثال‌های زیر اشاره کرد:
MaidPro خدمات حرفه‌ای نظافت منزل.
School of Rock آموزش موسیقی به کودکان و بزرگسالان با روش‌های منحصر به فرد.
Anytime Fitness باشگاه‌های ورزشی ۲۴ ساعته.
4- فرانچایز تولیدی (Manufacturing Franchise Model)
مدل فرانچایز تولیدی نوعی قرارداد فرنچایز است که در آن فرنچایزی مجوز تولید محصولات تحت نام برند فرنچایزور را دریافت میکند. در این مدل، فرنچایزور فرمول، طراحی، یا دستورالعمل‌های تولید را به فرنچایزی ارائه می‌دهد و فرنچایزی مسئولیت تولید و توزیع محصولات را بر عهده دارد. این نوع فرنچایز در صنایع مختلفی مانند مواد غذایی، نوشیدنی‌ها، پوشاک، و تولیدات صنعتی رایج است.
5- فرانچایز تبدیل (Conversion franchise model)
فرانچایز تبدیل به کسب‌وکارهای مستقلی که در همان حوزه فعالیتی فرانچازور فعالیت میکنند ، این امکان را می‌دهد که به شبکه فرانچایز ملحق شوند. در واقع یک کسب و کار مستقل در ابعاد کوچک با پیوستن به شبکه فرانچایز توسعه پیدا کرده و رشد میکند.
هنگامی که چنین کسب‌وکارهایی به عنوان فرنچایزی به شبکه ملحق می‌شوند، معمولاً هویت برند، استانداردهای عملیاتی و فرآیندهای فرنچایزر را اتخاذ میکنند. با این حال، فرنچایزی‌های تبدیلی اغلب مقداری خودمختاری در مدیریت روزانه و فعالیت‌های بازاریابی در بازارهای مربوط به خود را حفظ میکنند.
نمونه‌های رایج از کسب‌وکارهایی که از این مدل استفاده میکنند شامل کلینیک‌های پزشکی معتبر، فروشگاه‌های خرده‌فروشی، و ارائه‌دهندگان خدمات خانگی است.
جمع‌بندی
فرانچایز را می‌توان به عنوان یکی از هوشمندانه‌ترین و بهترین روش‌ها برای ورود به دنیای کسب‌وکار دانست. با استفاده از این روش به شما این امکان داده می‌شود که با استفاده از نام و اعتبار یک برند موفق، ریسک‌های مربوط به شروع کسب‌وکار را به حداقل برسانید و از پشتیبانی و آموزش‌های لازم بهره‌مند شوید. با این حال، انتخاب فرانچایز مناسب نیازمند تحقیق و بررسی دقیق است. باید مطمئن شوید که برند انتخابی با بازار محلی شما انطباق پذیر است و شما توان مالی و تعهد لازم برای مدیریت این کسب‌وکار را دارید.
اگر به دنبال ورود به دنیای فرانچایز هستید، پیش از هر چیز با مشاوران و متخصصان این حوزه مشورت کنید و قبل از هر اقدامی قرارداد را به دقت مطالعه کنید. این اولین گام مهم برای دستیابی به موفقیت در دنیای فرانچایز خواهد بود.
